Tương truyền rằng, KPI là thứ được sinh ra ở nước Ngụy thời Chiến Quốc. (KPI – Key Performance Indicator – tạm dịch là Chỉ số đo lường hiệu quả).
Thời đó, Ngụy vương thường đưa ra các mục tiêu rõ ràng cho những vương tôn và tướng lĩnh của mình:
- Vương thân thì cần chu cấp được bao nhiêu ngân lượng, lương thực để phục vụ cho hoàng thành và tiền tuyến.
- Đại tướng quân thì cần chiếm được bao nhiêu thành, mở mang được bao nhiêu bờ cõi.
- Tướng trấn thủ biên ải thì cần đẩy lui được bao nhiêu cuộc tấn công, tiêu diệt được bao nhiêu thổ phỉ.
- Tiểu tướng thì cần huấn luyện được bao nhiêu bộ binh, kỵ binh, nuôi được bao nhiêu ngựa, rèn được bao nhiêu binh khí, v.v..
Nói chung là mọi thứ rất rõ ràng. Và mặc dù có thể các phép đo KPI ngày đó thiếu chính xác hơn bây giờ, nhưng kết quả cũng thường rất rõ ràng:
- Vương thân mà đạt KPI thì được cấp thêm thái ấp và đất đai. Không đạt KPI thì cần trả lại đất đai cho người khác làm.
- Đại tướng quân mà đánh được thành to thì được giữ thành to, kho tàng của cải được giữ lại phần nhiều, trả về cho vua phần ít. Đánh được thành nhỏ thì của cải được ít, trả lại vua phần nhiều. Không đánh đủ số thành theo KPI thì rút quân về và để người khác làm đại tướng quân.
- Tướng trấn thủ biên ải mà làm mất mét đất nào thì xin thêm quân rồi sống chết gì cũng phải dành lại cho bằng được. Mất nhiều đất vượt quá KPI cho phép thì giữ bằng được biên ải, đợi triều đình cử tướng khác đến thay rồi về mà chịu tội.
- Tiểu tướng luyện không đủ quân, nuôi không đủ ngựa, rèn không đủ binh khí thì cũng fail KPI, xuống cho người khác làm.
Đấy, xuất thân của KPI ngày xưa là rõ ràng như vậy đó.
Thế rồi trải qua bao nhiêu thăng trầm đổi thay, ngày nay, KPI là thứ được dùng phổ biến trong doanh nghiệp. KPI vẫn được dùng để xác định mục tiêu cần đạt được của doanh nghiệp trong một thời đoạn nào đó.
Cần có thêm bao nhiêu khách hàng, chiếm bao nhiêu thị phần, giữ vững phân khúc thế nào, v.v…, cũng chẳng khác mục tiêu chinh phục thiên hạ và bảo vệ biên cương ngày xưa là bao.
Nhưng, buồn cười một cái là KPI ngày nay sinh ra để…sợ, để…chứng minh là không làm được, để xin đổi KPI nhẹ hơn, để xin giảm, hay để xin không đạt mà vẫn được thưởng.
Đang hình dung ngày xưa Đại tướng quân xin đổi KPI từ chiếm thành cướp cờ, sang là vây thành 30 ngày, bắn hết 10 vạn mũi tên rồi về, thì không biết là có được chấp nhận không nhỉ? Nghĩ xong mà cười suýt té ghế. Haha.
Với cũng đang chưa hiểu tại sao lại cần phải sợ thứ có thể đánh giá thực lực của mình nữa. Thân là chiến binh, đời nào lại sợ cái chỉ số đánh giá sự dũng mãnh của mình? Chiến binh mà không đánh giá sự dũng mãnh thì nên đánh giá vẻ đẹp trai à?
Mà KPI cũng có loại này loại nọ. Chức là tiểu tướng thì nhận KPI nuôi ngựa, rèn binh khí thôi là được. Cũng là một KPI cần thiết mà. Sợ cái gì. Còn đã là Đại tướng quân mà xin giảm KPI chinh Đông chinh Tây, giảm số thành cần chiếm đánh, thì đời nào ai chịu nổi?
Thế nên hỡi các vị chiến tướng tung hoành thiên hạ, hãy cứ nhận lãnh KPI xứng tầm với mình rồi hùng dũng mà thẳng tiến nhé. Mạnh mẽ lên!