Mỗi khi ra quyết định quan trọng, bạn đang quyết định bằng lý trí hay bằng cảm xúc? Có thể rất nhiều bạn sẽ trả lời là: Lý trí nhé. Chứ gì nữa. Mình thường suy nghĩ thấu đáo trước khi ra quyết định bạn ạ.
Ok. Cùng thử nghĩ xem.
1. Trong tình yêu
Khi bạn quyết định yêu một người. Lý trí hay cảm xúc nhỉ? Mấy ai được lý trí khi yêu? Nhưng không yêu một ai đó cũng không phải là một quyết định lý trí đâu.
Khi muốn chung sống lâu dài với một người, có thể bạn sẽ cân nhắc nhiều thứ đấy. Ví dụ như: cưới nhau về rồi ở đâu, làm ăn thế nào, bố mẹ anh ấy/ cô ấy có khó tính không, họ hàng ra sao, v.v,.. À có vẻ lý trí phết. Nhưng nghĩ lại thử xem, cảm giác yên tâm, khát khao có một gia đình hạnh phúc, đó có phải là những điều khiến bạn ra quyết định đồng ý hay không?
2. Trong công việc
Khi lựa chọn một công ty, bạn hy vọng sẽ có một công việc tốt hơn công việc trước đây? Có thể bạn kỳ vọng thu nhập tốt hơn, công việc thú vị hơn, thăng tiến nhanh hơn? Rồi khi quyết định chấp nhận offer, có phải bạn tin là công ty mới sẽ đáp ứng được những kỳ vọng của bạn? Nếu vậy, có lẽ, hy vọng, kỳ vọng, khát khao đã chi phối quyết định “theo lý trí” của bạn đấy.
Thế còn khi rời bỏ công ty? Có lẽ, bạn rời đi vì những kỳ vọng của bạn chưa được đáp ứng. Hoặc có thể, bạn đã tìm thấy một công ty khác, với những kỳ vọng mới, có vẻ tốt hơn. Và lý trí của bạn nghĩ ra vô vàn bao điều, rằng bạn không còn phù hợp với công ty hiện tại. Hãy thử nghĩ xem, bao nhiêu trong số những điều không phù hợp đó có cơ sở rõ ràng, hay phần lớn chỉ là cảm giác của bạn?
3. Khi đầu tư
Khi bạn quyết định đầu tư, chứng khoán chẳng hạn. Một quyết định có thể giúp bạn nhân đôi số tiền tiết kiệm. Hoặc cũng có thể là cưa đôi :v
Trước khi bạn chọn mua một mã chứng khoán, bạn đã dành rất nhiều thời gian để nghiên cứu tình hình kinh doanh, tài chính của công ty đó? Bạn đã nhìn thấy quy mô thị trường, xu thế phát triển, vị thế trong ngành của công ty và các đối thủ cạnh tranh? Bạn đã hiểu tầm nhìn và tin tưởng đội ngũ lãnh đạo của công ty đó?
Hay bạn chỉ mua vì nhiều người bảo mã chứng khoán đó tốt, thị trường đang lên, hoặc giá của mã chứng khoán đó đang tăng? Nếu thế, có thể quyết định của bạn chưa lý trí lắm đâu. Khát vọng tăng thu nhập, niềm tin vào tương lai, sự mù quáng. Có thể những cảm xúc đó đang tạo ra những “phân tích lý trí” của bạn đấy.
Còn lúc bán ra thì sao? Bạn bán ra vì bạn tính toán chính xác được là giá đã tới đỉnh hoặc tới đáy rồi, đúng không? Hay sự phấn khích khi có lãi, hoặc sự hoảng loạn khi lỗ sâu đã thôi thúc bạn ra quyết định?
4. Những quyết định khác
Cảm xúc còn chi phối nhiều quyết định quan trọng khác trong cuộc đời bạn nữa đấy. Sinh con, mua nhà, mua xe, đánh lô,… Hầu hết đều là những quyết định cảm tính.
Vậy nếu cảm xúc có ảnh hưởng lớn đến quyết định của chúng ta, phải chăng, đúng hay sai cũng tùy thuộc vào cảm xúc?
À, nhưng có một quyết định quan trọng mà hoàn toàn phụ thuộc vào lý trí, đó là: Làm chủ cảm xúc.