Một người em đã từng nói với mình: người sếp đầu tiên là người có ảnh hưởng nhiều nhất đến sự nghiệp. Hồi mới nghe câu đó, mình thấy cũng thú vị, nhưng không rõ được sự thật có phải như thế không. Giờ ngẫm lại, câu nói đó đúng với mình thật.
Hồi mới ra trường, mình vào làm ở một team outsource khá nhỏ, khi đó mới chỉ có 5 – 6 anh em. Anh sếp của mình là người xây dựng nên team này, anh cũng là người có kỹ năng lập trình tốt nhất trong mấy anh em.
Anh khá giản dị chứ không hào nhoáng, không sơ vin cà vạt. Anh cũng khá điềm đạm, chưa bao giờ quát tháo anh em một câu nào.
Ngày đó, mặc dù hầu như chưa có kinh nghiệm, nhưng mình được giao cho solo một dự án mới. Dự án cũng nho nhỏ, theo các anh thì để mình làm là phù hợp. Vừa rèn luyện tay nghề, vừa có kinh nghiệm thực chiến.
Lúc đó mình cảm thấy rất áp lực. Hồi sinh viên mình không part-time, không freelance, đi thực tập thì cũng chỉ làm mấy công việc lặt vặt. Thành ra hầu như không có trải nghiệm gì về việc làm một dự án trọn vẹn.
Khi đấy, mình vừa phải học một ngôn ngữ lập trình mới, vừa phải triển khai một giải pháp mình chưa từng làm bao giờ, lại chỉ có thời hạn là một tháng. Với kiến thức của mình tại thời điểm đó, đây là một nhiệm vụ có độ khó cực cao.
Mà cách đây hơn 16 năm, lập trình vất vả lắm. Đường truyền internet thì chậm, trên mạng cũng chưa nhiều người chia sẻ kiến thức. Không có chuyện copy paste từ stackoverflow về là chạy được như bây giờ. Ngày đó, lập trình vã mồ hôi là có thật.
Sau khi nghiên cứu ngôn ngữ lập trình được khoảng 1 tuần, code được dăm ba thứ lặt vặt, mình quyết định nói với anh sếp là: chắc em… không làm được đâu. Em học và làm chậm quá, sợ trễ tiến độ lại ảnh hưởng đến công ty.
Nghe mình nói thế, anh sếp bình tĩnh bảo: không sao đâu, em làm đến đâu rồi, anh em mình ngồi xem lại nhé.
Sau khi xem xong, anh bảo: Cũng ok đấy, anh thấy em làm được mà, cứ tiếp đi. Anh hỏi tiếp theo em định làm gì. Xong khi nghe mình nói các task cần làm, anh bảo đúng hướng rồi đấy. Tự tin lên. Không có gì phải lo đâu.
Thế là mình lại cặm cụi. Trong 2 tuần tiếp theo, anh sếp cũng hỏi han mình nhiều hơn. Mỗi lần chỉ cho mình hướng làm xong anh đều bảo: có gì khó thì hỏi anh nhé. Và khi mình hỏi, thì dù đang bận cái gì anh cũng dừng lại, dành thời gian lắng nghe, thảo luận và tìm giải pháp với mình. Thi thoảng anh cũng chạy sang debug hộ và chỉ cho mình mấy skill khoanh vùng debug anh hay dùng.
Thế rồi hết tuần thứ 3 mình cũng có được một bản để cho khách xem thử. Khách xem xong bảo cũng ok, nhưng tốc độ ứng dụng hơi chậm.
Lúc đó mình nản chí thực sự. Mất 3 tuần mình mới làm được như này. Và với trình độ của mình khi đó thì mình không nghĩ ra giải pháp gì khác để có thể tối ưu nhanh tốc độ hơn được. Trong khi chỉ còn 1 tuần nữa là đến deadline.
Mình trình bày những lo lắng với anh sếp. Anh bảo: không sao, để anh nghiên cứu thử. Và ngày hôm sau, anh hớn hở bảo mình: chỗ này nên làm thế này, đảm bảo sẽ nhanh. Nghe giải pháp xong mình càng hoang mang hơn, vì nó lại là một kiến thức mới nữa.
3 tuần học một ngôn ngữ lập trình mới và làm ra cái gì đó chạy được, đối với mình đã là một kỳ tích rồi. Đây lại vừa học cái mới, vừa áp dụng luôn vào sản phẩm chỉ trong 1 tuần. Mình nghĩ là mình không thể học và làm kịp. Thế là mình lại: Thôi em không làm được đâu. Cho em nghỉ.
Anh sếp lại động viên mình. Anh bảo: cố lên, em làm được 90% rồi, qua nốt cái này là hoàn thành được. Rồi: phần mới này không quá khó đâu, đọc tài liệu một chút là hiểu được ý mà. Có gì chiều nay anh pair cùng một đoạn, yên tâm.
Thế rồi mình cũng cố. Và, cuối cùng thì mình cũng làm được. Ảo diệu.
Đến khi demo lần 2 cho khách, anh khách rất happy. Anh nói là: tao không nghĩ là bọn mày lại cải tiến được trong vòng 1 tuần, bọn mày làm rất tốt. Lúc đó mình thực sự cảm thấy rất sung sướng. Khi đấy mình mới tin rằng những gì mình làm ra thật sự có giá trị, và từ đó mình mới tự tin là mình có thể theo nghề này được.
Rất tiếc là sản phẩm này khách hàng của mình đi gọi vốn thất bại, nên mình không được tiếp tục phát triển nó. Nhưng sự cố gắng để thực hiện sản phẩm đó đã giúp cho uy tín của mình với anh sếp tăng lên rất nhiều. Ngay sau đó mình được tham gia làm sản phẩm chính của nhóm. Và dần dần mình càng ngày càng tự tin, mình dần trở thành lập trình viên chủ lực của nhóm.
Thấm thoát cũng đã theo nghề được hơn 16 năm, biết bao thăng trầm. 16 năm, mình làm không biết bao nhiêu dự án, sản phẩm. Nhưng cho đến giờ nghĩ lại, mình vẫn thấy được truyền cảm hứng rất nhiều từ sản phẩm đầu tay và người sếp đầu tiên đó.
Có thể nói, phong cách làm việc và những bài học quý giá mình nhận được khi làm việc cùng anh sếp đầu tiên đã hình thành nên chất con người của mình ngày hôm nay.
Những bài học, những phong cách mà mình đã thu nhận được:
- Khi thực sự muốn làm thì không gì là không thể.
- Luôn cố gắng làm ra những thứ thực sự có giá trị, thực sự có thể dùng được. Nếu làm đúng mô tả nhưng trải nghiệm tệ, tính năng chậm; thì mình biết là vẫn có thể làm tốt hơn.
- Nếu mình đã cố gắng, thì mình biết là mình còn có thể cố gắng hơn nữa.
- Nếu chưa tìm đủ mọi cách, khi chưa đến thời khắc phải đối diện với thất bại, thì không bao giờ bỏ cuộc.
- Luôn tin tưởng vào đồng đội, luôn sẵn sàng trao quyền tự chủ cho anh em. Đã trao quyền là tin tưởng tuyệt đối.
- Không làm hộ. Nhưng luôn sẵn lòng hỗ trợ người khác, vì sẽ luôn có người sẵn lòng hỗ trợ mình.
………….
À, nhưng đây chỉ là một câu nói và một câu chuyện mà mình nghiệm ra thấy đúng với mình thôi. Nếu bạn không lựa chọn được người sếp tốt ngay từ đầu, hoặc hiện giờ bạn chưa phải là một người sếp tốt, thì cũng không sao bạn nhé.
Khi chưa đến thời khắc phải đối diện với thất bại thì đừng bao giờ bỏ cuộc.